Tác dụng của cây mật gấu

Cây mật gấu là một trong những loại cây có lá khi ăn ban đầu thì có vị đắng nhưng sau đó lại có vị ngọt. Cây mật gấu có tên khoa học là Vernonia amygdalina Del hoặc Gymnanthemum amydalinum thuộc họ cúc. Trước kia cây thường được mọc hoang ở thiên nhiên, ở các tỉnh như Bắc Kạn, Lai Châu, Hòa Bình… Hiện nay cây đã được trồng ở các vườn ươm uy tín để đảm bảo chất lượng cũng như việc tạo các bài thuốc từ loại cây này.

Thân cây mật gấu dùng chữa bệnh

 

Cây mật gấu tuy đã được biết đến rất lâu năm nhưng hiện nay vẫn có nhiều người chưa hiểu rõ về cây và các tác dụng trong y học quý giá của nó. Hôm nay Yduocthanglong.edu.vn sẽ gửi tới bạn đọc các nội dung cần thiết về loài cây này.

Phân loại cây mật gấu

Cây mật gấu có 2 loại là mật gấu nam và mật gấu bắc. Thực ra các loại tên này là do địa phương gọi do thói quen cũng như vùng miền. Ở miền Nam thường hay gọi là kim thất tai (cây lá đắng) còn ở miền bắc là cây hoàng liên ô rô. Tuy cùng tên gọi là cây mật gấu nhưng ở 2 miền thì nó lại là 2 loại cây khác nhau, và cách sử dụng của chúng cũng rất khác nhau. Do đó mọi người nên cẩn trọng trước khi sử dụng, đảm bảo rằng mục đích sử dụng là đúng loại cây mình cần.

Theo các cuốn sách y học về cây thuốc quý mật gấu bắc (hoàng liên ô rô) là cây thân gỗ thuộc họ hoàng liên cao khoảng 1,4-1,5 m hoặc hơn.Do đó loại cây thân mềm, sống thành bụi như lá đắng thường được gọi là cây mật gấu nam là không đúng cách. Tuy nhiên do thói quen vùng miền chúng ta cần hiểu là cây mật gấu nam chính là cây kim thất tai hay cây lá đắng.

Cây hoàng liên ô rô

 

Đặc điểm cây mật gấu Nam (kim thất tai, lá đắng):

Là loại cây nhỏ thân mềm, giống các loại cây dạng bụi như cây dâu tằm, cao khoảng 1-2mm có nhiều cành, cành thằng và gốc phân nhiều nhánh. Lá kim thất tai có đường kính 3-4 cm, mỏng mềm nhiều long nhiều đường gân từ chính giữa của lá ra đến cạnh lá. Lá có nhiều răng cưa ở đầu lá, đầu lá nhọn to và hơi tù, chiều dài từ cuống lá đến lá khoảng 2-3 cm. Hoa kim thất tai mọc ở đầu cành và thành nhiều chùm.

Cây kim thất tai

Đặc điểm cây mật gấu Bắc ( hoàng liên ô rô)

Thông thường người dân thường biết đến cây mật gấu nam nhiều hơn so với bắc vì những thông tin không được chính xác. Nhưng cây hoàng liên ô rô này cũng là một loại dược liệu quý đã được giáo sư Đỗ Tất Lợi nghiên cứu về việc trị và chữa các loại bệnh. Hiện cây được trồng ươm chủ yếu ở các vùng núi phía bắc.

Là loại cây nhỏ, cao khoảng 3-4 m, đây là loại cây thân gỗ khác so với cây mật gấu miền nam ( kim thất tai) . Thân gỗ có màu vàng, cành là không có gai, hoàng liên ô rô rất dễ nhận biết thông qua là dạng kép hình lồng chim, mọc so le dài 20-40 cm. Đầu lá có gai sắc nhọn và gai ở phía cuống lá, cành lá dài khoảng 8-9 cm, cuống lá to khoảng 1-2 cm. Hoa của mật gấu bắc có màu vàng, chùm dài quả màu xanh mọng hình cầu.

Thành phần hóa học

 

Đối với cây lá đắng ( kim thất tai) : Bao gồm các chất như alkaloids, saponin, tannin, glycoside nên chúng có vị đắng.Ngoài ra còn các hợp chất sinh học : coumarin, flavonoid,lignan, xanthone, anthraquinone, terpene, steroid, coumarin, flavonoid, acid phenolic , edotide và sesquiterpene (có tác dụng kháng ung thư). Các chất khoáng như Vitamin A, E, B,C các chất protein thô, chất xơ, chất béo, các acid amin quan trọng: Leucine, Isoleucine, Lysine, Methionine, Phenyl alanine, Threonine, Valine, Histidine, Tyrosine.Các chất khoáng tiếp như magenesium,  chromium, manganese, selenium…

Đối với cây hoàng liên ô rô: Bao gồm ancaloit (gồm oxyacanthin, magnoflorin, jatrorrhizin, panmatin, becbamin, becberin…) Quả của cây chưa jatrorrhhizin và berberrin. Rễ cây chưa neprotin và umbellatin. Thân cây có chứa  rất nhiều becberin chính vì thế mà thân cây đã được nhiều người sử dụng nhất.
Tác dụng của cây

 

• Đối với loại cây mật gấu nam:

– Những hợp chất trong lá đắng có tác dụng điều trị bệnh do các quá trinh viêm nhiễm mãn tính, các loại bệnh do giun sán, và vi khuẩn. Bạn có biết cây mướp đắng cũng có tác dụng diệt khuẩn rất tốt
– Lá cây lá đắng có tác dụng làm giảm thấp tỉ lệ ung thư vú đây là một công bố đã được in thành sách sinh học thực nghiệm tháng 2- 2004. Xem thêm cách giảm ung thư vú từ tỏi đen
– Lá đắng dùng nấu dạng canh, hay xay, hay giã nát lấy nước uống thì rất bổ dưỡng đối với các loại bênh lý khác nhau. Trị một số bệnh về đường tiêu hóa, đái tháo đường, chán ăn rối loạn tiêu hóa. Điều trị tốt một số bệnh ngoài da, giảm đường huyết, bảo vệ tim mạch do ổn định lượng lipid trong máu. Làm đẹp da với mật ong

 

• Đối với cây mật gấu phía bắc:

Sử dụng thân cây chưa bệnh là chủ yếu, thân cây chủ yếu được ngâm trọng rượu Tính chất đắng và mát của cây sẽ gúp chúng ta thanh nhiệt giải độc làm se mau lành vết thương và tiêu viêm.
Trị bệnh
Đối với cây lá đắng (kim thất tai):

Cây lá đắng được sử dụng như một chất chống oxy hóa, nó sẽ hỗ trợ một số bệnh mãn tính như: Tiểu đường cấp 2, rồi loại lipid trong máu, bệnh cao huyết áp. Một số bệnh về viêm nhiễm đường tiêu hóa như: viêm đại tràng, rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra còn được dùng để điều trị một số bệnh khác như: giảm ho, phát ban, cảm cúm, chữa viêm gam, rồi loạn kinh nguyệt.

Tuy nhiên đây chỉ là các bài thuốc dân gian được truyền lại, mọi người nên chú ý và nên được sự tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng.
Cây lá đắng chủ yếu sử dụng lá để chữa các bệnh này bằng cách đun hoặc giã nát lọc lấy nước uống.

Xem thêm cách trị bệnh sỏi thận bằng cây kim tiền thảo
Đối với cây hoàng liên ô rô:

Khác biệt so với cây lá đắng, hoàng liên ô rô có nhiều tác dụng hơn từ việc sử dụng lá thân đến rễ, nên chúng có nhiều tác dụng chữa bệnh hơn:

• – Chữa các bệnh về gan như viêm gan vàng da, men gan cao, cơ gan…
• – Các bệnh về đường ruột, tiêu hóa như: viêm ruột, viêm đại tràng, kiết lỵ…
• – Các bệnh về lưng, khớp, đau lưng, đặc biệt là ung thư cổ tử cung
• – Cây mật gấu giảm cân trị mụn, các loại viêm nhiễm da mụn nhọt, trứng cá
• – Hỗ trợ điều trị các bệnh về thận, như sỏi thận thận yếu.
• – Ho nhiều, mất ngủ, chóng mặt thiếu máu, ho lao, ho ra máu.   
• – Chữa các bệnh về động kinh, tâm thần, bị kích động quá độ  
• – Giảm béo, giảm mỡ điều hòa cơ thể, chống lão hóa.
• – Tăng cường sức khỏe cho cơ thể, điểu trị suy kiệt sức khỏe. Nâng cao ham muốn tình dục.
• – Các vết thương bị đau nhức, thâm tím, các vết mổ, vết sứt.

 

Cách dùng cây mật gấu bắc

Thân cây mật gấu bắc chưa rất nhiều Berberin nên thân cây là nguồn dược liệu chính để sử dụng trong việc sử dụng để làm các loại thuốc điều trị

Ngân rượu:

Thân cây được thái nhỏ phơi khô, bằng khoảng ngón tay, chẻ đều sau đó rửa sạch rồi mới cho vào rượu ngâm. Đến khi rượu ngâm ngả sang màu vàng óng như mật ong tức là đã có thể sử dụng, tùy theo mức độ ngâm nhiều hay ít thân cây mà chúng ta sẽ pha thêm rượu để dễ uống hơn có thể sẽ đặc. Tuy nhiên nên ngâm theo công thức: nửa cân rễ, thân ngâm với 5 lít rượu trắng ngon, ngâm khoảng 1 tháng là có thể dùng được hoặc để càng lâu càng tốt. Nên uống ít và đều ra từng bữa. Mỗi bữa chỉ nên uống từ ½ đến 1 chén là đảm bảo cho sức khỏe.

Cây mât gấu ngâm rượu

 

Sắc nước uống

Chúng ta có thể sắc thân cây mật gấu bắc với nước uống như bình thường. Với khoảng 20g thân cây, cành rễ lá cắt nhỏ rồi cho vào nước sôi đun khoảng 20 phút, để nguội uống. Uống nước này thay cho nước lọc hàng ngày sẽ vô cũng có lợi cho sức khỏe của chúng ta.
Một vài bài thuốc chữa bệnh từ cây mật gấu:

Bệnh vàng da do viêm gan:

Nguyên liệu: Cỏ gà 15 gam, thân cây, lá cây mật gấu bắc khô 20gam, cây có đẻ 12g.

Cách làm: Sắc lấy nước uống hàng ngày, đun sôi để nguội khoảng 1 bát nước lớn, để uống trong ngày. Không đun lại uống vào ngày hôm sau.
Bệnh viêm túi mật cấp tính:

Nguyên liệu: Thân cây mật gấu khô 20-55 gam, hoặc tươi 40-65 gam, 20 gam mộc thông, chỉ từ 10gam, 10 gam nhân trần.

Cách làm thuốc: Sắc nguyên liệu với 1,5 lít nước, đung đến khi còn 0.5 lít nước. Để nguội bớt rồi uống trong ngày.

 

Chữa tiểu bí:

Nguyên liệu: 20 gam cây mật gấu, 20 gam cỏ mã đề.

Cách làm: Sắc với nước trắng đun sôi để nguội, sử dụng thay cho nước lọc, sử dụng khoảng 1 tuần sẽ thấy tác dụng rất tốt.

Tổng kết: cây mật gấu có rất nhiều tác dụng tốt đến cơ thể và có thể chữa rất nhiều bệnh, việc tìm hiểu về loại cây và các phương pháp chưa bệnh từ cây mật gấu sẽ giúp bạn nâng cao kiến thức về y học. Hãy like chia sẻ bài viết này để mọi người cùng nắm được và hiểu được loài cây này. Chú ý trên đây cũng là siêu tầm của caythuocdangian.com vì vậy mọi người nên xin ý kiến của bác sĩ tư vấn trước khi sử dụng để đảm bảo sức khỏe.

 

Tác dụng của cây mật gấu

 

Y Dược Thăng Long